Trung Quốc đang là nhà nước dẫn đầu về đất hiếm. Song, Thổ Nhĩ Kỳ vừa phát hiện mỏ đất hiếm có trữ lượng đủ dùng tới cả 1.000 năm.
MỎ ĐẤT HIẾM LỚN ĐỦ DÙNG 1.000 NĂM
Mỏ đất hiếm lớn thứ hai thế giới của nằm tại Thổ Nhĩ Kỳ. Ảnh: Energy@aa.com.tr
Mới đây, ông Fatih Dönmez, Bộ trưởng Bộ Năng lượng và Tài nguyên tự nhiên Thổ Nhĩ Kỳ đã đưa ra một thông tin chấn động thế giới: quốc gia này tìm ra mỏ đất hiếm có trữ lượng rất lớn, xếp thứ 2 trong các mỏ đất hiếm trên thế giới.
Cụ thể, mỏ đất hiếm này đã được tìm thấy tại Beylikova, trung tâm bán đảo Anatolia (còn gọi là Bán đảo Tiểu Á), Thổ Nhĩ Kỳ, có trữ lượng ước lượng lên tới 694 triệu tấn, xếp sau Trung Quốc với 800 triệu tấn. Theo ước tính của Hiệp hội Các nhà xuất khẩu Khoáng sản và kim khí Istanbul , Thổ Nhĩ Kỳ (IMMIB), trữ lượng của mỏ đất hiếm "trời cho" này đủ để phục vụ nhu cầu toàn thế giới trong 1.000 năm.
thông báo về mỏ đất hiếm đồ sộ này cũng cho biết rằng lớp quặng nằm tương đối nông, bởi thế mà nhà nước thuộc Liên minh châu Âu sẽ không cần mất quá nhiều công mà vẫn có thể khẩn hoang và bán với mức giá tốt. trở lực của mỏ đất hiếm này có lẽ chỉ nằm ở việc nó nằm cách cảng xuất khẩu hàng đầu của Thổ Nhĩ Kỳ đặt tại thủ phủ tài chính Istanbul 386km, tương đương gần 8 tiếng lái xe.
Ông Fatih Dönmez, Bộ trưởng Bộ Năng lượng và Tài nguyên tự nhiên Thổ Nhĩ Kỳ.
Bộ trưởng Fatih Dönmez phát biểu: "Chúng tôi sẽ xử lý 570.000 tấn quặng mỗi năm. Chúng tôi sẽ thu về khoảng 10.000 tấn oxit đất hiếm từ số quặng đã qua xử lý này. Sẽ có 72.000 tấn barit, 70.000 tấn flo và 250 tấn thori. Chúng ta đang nói về một yếu tố, một khoáng vật mà sẽ mang tới những nhịp và khả năng tiệt làm nhiên liệu cho công nghệ năng lượng nguyên tử".
Công cuộc khai hoang quặng sẽ diễn ra trong vòng 1 năm sau khi quá trình dò la của các chuyên gia và nhà nghiên cứu tại các trường đại học hàng đầu quốc gia thuộc NATO này hoàn thành. Cho tới nay, Thổ Nhĩ Kỳ chưa ban bố danh sách các loại nhân tố đất hiếm mà quốc gia này sẽ phá hoang được từ đây; song, Bộ trưởng Fatih Dönmez cho biết rằng sẽ có 10/17 nguyên tố hiếm được phá hoang.
THỔ NHĨ KỲ - 'ÔNG LỚN' MỚI TRONG LÀNG XE cách đóng gói đồ dễ vỡ ĐIỆN
Bên cạnh phát biểu về số lượng quặng mà Thổ Nhĩ Kỳ đủ sức xử lý mỗi nằm, Bộ trưởng Fatih Dönmez cũng cho biết rằng: "Chúng tôi cũng sẽ bổ sung năng lực sản xuất 600 tấn lithium mỗi năm [cùng với công cuộc khai thác đất hiếm]".
Phát biểu này chính là những gì các nhà sản báo cáo nghiên cứu thị trường xuất xe và các nhà sinh sản pin hàng đầu thế giới cảm thấy mừng.
thang máng cáp w="660" h="440" alt="Mỏ đất hiếm trời cho đủ dùng 1000 năm: Có thể đổi thay vị thế của Trung Quốc với tàu điện - Ảnh 3." title="Mỏ đất hiếm trời cho đủ dùng 1000 năm: Có thể thay đổi vị thế của Trung Quốc với xe điện - Ảnh 3." photoid="470769243361607680" type="photo" style="max-width:100%;" width="" height="">
Pin Lithium 4680 của Tesla được đánh giá là một bước phát triển lớn trong công nghệ sinh sản pin. Ảnh: Bullfrag
Lithium vốn là một thành tố quá đỗi quan yếu để làm nên pin tàu điện. Bối cảnh bây chừ đã càng tô đậm sự quan yếu của kim khí có màu xam xanh này đối với tàu điện, khi các nhà sinh sản xe đang tìm cách để tháo gỡ nút thắt nguồn cung lithium, song song tìm phương án nhằm giảm bớt sự phụ thuộc vào thứ kim loại đắt giá này.
Ngoài Lithium, xe điện cũng phụ thuộc rất nhiều vào các nguyên tố đất hiếm, khi không chỉ là thành phần quan trọng làm pin tàu điện, đất hiếm cũng có mặt trong các bộ phận tối quan trọng khác, điểm hình là mô-tơ điện - nam châm trong mô-tơ điện của xe điện có dùng đất hiếm.
Cụ thể hơn, có thể kể tên như Cerium [ 58 Ce], kim khí đã được dùng từ rất lâu để ra vẻ chuyển đổi xúc tác - thiết bị đóng vai trò quan yếu trong việc kiểm soát khí thải; Dysprosium [ 66 Dy], Neodymium [ 60 Nd], và Samarium [ 62 Sm] là các nhân tố được dùng để làm nên nam châm vĩnh cửu trên mô-tơ điện một số dòng xe; Gadolinium [ 64 Gd] thì được dùng trên cả động cơ điện và pin tàu điện. Bên cạnh đó còn có 2 yếu tố là Lanthanum [ 57 La] và Yttrium [ 39 Y] cũng đang được nghiên cứu dùng để làm pin.
Đất hiếm đóng vai trò quan yếu với tàu điện. Ảnh minh họa: Benjamin Hager/Las Vegas Review-Journal
Có thể thấy rằng hơn một phần ba loại đất hiếm đều đang có vận dụng hoặc có tiềm năng vận dụng đối với ngành xe thế giới, đặc biệt là xe điện. Vấn đề về nguồn cung dài hạn đã khiến một số hãng xe như BMW tìm cách loại bỏ đất hiếm ra khỏi các mẫu tàu điện của họ. hiện nay, các mỏ đất hiếm lớn đều nằm tại Trung Quốc, do vậy mà việc có một nguồn cung khác có thể khiến tình thế thay đổi.
Các nhà sản xuất đã thi triển nhiều phương thức để tránh gặp khó khăn với đất hiếm, thí dụ như General Motors của Mỹ đã cộng tác với một đơn vị mỏ đất hiếm tại California, Mỹ để giúp sản xuất mẫu xe bán tải điện GMC Hummer EV; ngoại giả, một số loại nam châm vĩnh cửu trên mô-tơ của General Motors cũng được thiết kế đặc biệt để dùng ít đất hiếm nhất có thể (Terbium và Dysprosium được sử dụng kèm với Neodymium để giúp nam châm duy trì từ tính ở nhiệt độ cao).
Nhiều hãng xe trên thế giới đang tìm mọi cách để giảm bớt khó khăn từ đất hiếm.
Ngoài các phương thức trên, tái chế cũng là một phương án mà Nissan đang áp dụng. Hãng xe Nhật Bản này đang cộng tác với Đại học Waseda (Nhật Bản) để thử nghiệm một quy trình xử lý mới để lấy lại đất hiếm từ những chiếc động cơ tàu điện không còn được sử dụng.
Một số dự đoán cho rằng nếu chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ có các chính sách mời gọi đầu tư, hợp tác hợp lý, dẫn tới thu hút nhiều doanh nghiệp đến, thì vị thế các nhà cung cấp đất hiếm trong ngành tàu điện mà Trung Quốc đang dẫn đầu có thể có nhiều thay đổi.
Theo Minh Đức
Trí Thức Trẻ