Đồng rupiah của Indonesia. (Nguồn: thestar.com.my)
Chính phủ Indonesia có thể phải chi thêm 190.000 tỷ rupiah (13,23 tỷ USD) so với kế hoạch để trang trải các khoản trợ cấp trong bối cảnh giá dầu quốc tế đắt đỏ làm gia tăng hoài nhập khẩu nhiên liệu của nước này.
Bộ Năng lượng và Tài nguyên Khoáng sản (EMR) ước tính rằng ngân sách trợ cấp và bù lỗ cho xăng, dầu diesel và khí đốt hóa lỏng (LPG) có thể tăng lên 320.000 tỷ rupiah trong năm nay, cao hơn gấp đôi so với mức giả định 130.000 rupiah theo kế hoạch ngân sách quốc gia.
Ngân sách bù lỗ khác với ngân sách trợ cấp ở chỗ nó được trả cho các doanh nghiệp nhà nước như Tổng công ty dầu khí Pertamina, Tổng công ty điện lực PLN, sau năm tài chính hiện hành.
Thông tin nói trên được EMR đưa ra trong bối cảnh giá dầu quốc tế đã tăng gần tăng gấp đôi so với giả thiết 63 USD/thùng, vốn được dùng làm cơ sở để xây dựng ngân sách quốc gia của Indonesia trong năm 2022.
Bộ trưởng EMR Arifin Tasrif cho biết: “Nếu giá dầu quốc tế được duy trì ở mức hiện tại, chính phủ có nguy cơ phải chi 320.000 tỷ rupiah để trợ cấp và bù lỗ cho nhiên liệu và LPG. Khoản tiền này chưa bao gồm tiêu xài liên hệ đến điện, vốn được cho là không lớn đến mức như vậy.”
Theo dữ liệu của Business Insider, giá dầu Brent đã vượt 120 USD/thùng vào đầu tháng Ba trước khi giảm nhẹ và nghiêng ngả quanh mức 110 USD/thùng vào giữa tháng Tư.
Điều này đã buộc chính phủ Indonesia điều chỉnh giá nhiên liệu và LPG không được trợ giá, song vẫn duy trì giá bán các mặt hàng còn lại.
Tuy nhiên mới đây, chính phủ đã đánh tín hiệu sẵn sàng tăng giá nhiên liệu và LPG được trợ giá nhằm bảo vệ ngân quỹ quốc gia.
Ngày 1/4, Bộ trưởng Điều phối Các vấn đề Hàng hải và Đầu tư Luhut Pandjaitan cho biết chính phủ “không có tuyển lựa nào khác” ngoài việc tăng giá dần dần đối với xăng Pertalite và các bình khí đốt LPG loại 3kg được nhà nước trợ giá để không gây thêm gánh nặng cho ngân sách hoặc đẩy Pertamina vào cảnh “phá sản.”
Ngày 13/4, Bộ trưởng Arifin khẳng định thêm tín hiệu tăng giá nhiên liệu và LPG được trợ giá khi tuyên bố chính phủ cần tiến hành “điều chỉnh” trong bối cảnh ngân sách nhà nước có thể không đủ khả năng để trang trải các phí tăng vọt do giá dầu tăng.
Ông Arifin cũng đề cập đến việc cắt giảm trợ giá dầu diesel và gợi ý về khả năng tăng giá điện - điều có thể giúp quốc gia tần tiện 7.000-16.000 tỷ rupiah chỉ riêng tiền bù lỗ.
[Kinh tế Indonesia dự báo tăng trưởng 4,5-5,2% trong quý Một năm nay]
Nhà kinh tế cao cấp Sung Eun Jung thuộc tổ chức nghiên cứu Oxford Economics có hội sở tại Singapore cho biết giá dầu tăng ảnh hưởng đáng kể đến ngân sách nhà nước của Indonesia.
Trong khi thu ngân sách có thể tăng khoảng 11% trong năm nay so với năm 2021, nhà nước này có thể sẽ phải chi thêm 10% do trợ cấp dầu khí gia tăng.
Điều này có tức thị thâm hụt ngân sách năm 2022 sẽ vẫn ở mức khoảng 4,5% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP), chỉ giảm nhẹ so với mức 4,6% của năm ngoái.
Điều này đặt ra thách thức lớn đối với nắm củng cố tài khóa, với mục tiêu đưa trần thâm hụt ngân sách về dưới mức 3% GDP vào năm 2023.
Nhà nghiên cứu tài nguyên Komaidi Notonegoro, người đang cáng đáng vai trò tổng giám đốc Viện nghiên cứu ReforMiner, cho biết số liệu ngân sách mới nhất cho thấy chính phủ Indonesia có thể mất nhiều hơn là thu được từ việc giá cả hàng hóa tăng cao.
Kế hoạch ngân sách quốc gia năm 2022 giả định rằng nếu giá dầu quốc tế tăng 1 USD/thùng, Indonesia sẽ thu được thêm 3.000 tỷ rupiah và phải chi thêm 2.600 tỷ rupiah.
Tuy nhiên, theo ước tính của ông Komaidi, mức chi bổ sung của ngân sách có thể vượt quá 4.000 tỷ rupiah, vượt xa nguồn thu từ các đợt bùng nổ giá cả hàng hóa.
Ông Komaidi lưu ý rằng việc tăng giá nhiên liệu được trợ cấp trong bối cảnh phí lương thực và hàng hóa tăng cao sẽ làm giảm sức mua và tiêu pha tiêu dùng.
Tuy nhiên, chính phủ có thể có các chọn lựa khác ngoài việc chuyển gánh nặng sang cho người dân, chả hạn như cắt giảm ăn tiêu cho các dự án cơ sở hạ tầng, trong đó có dự án xây dựng thành phố thủ đô mới./.